Mùa 1- Cánh chim Lạc Việt- Phần 2
Phía Tây Bắc lạc Dơi khoảng 6 ngày đường là hồ Mẹ Con. Hồ hẹp hai bờ dạng rắn trườn, hướng Đông Bắc - Tây Nam. Tên “hồ Mẹ Con” do là vào cuối mùa hè, khi nước cạn, một dải đất dài 500 bước chân nhỏ hẹp nổi lên cắt hồ làm hai phần: phần Đông Bắc gọi là hồ Mẹ, mặt nước thu hẹp còn 8 phần, đáy sâu và đầy nước; phần Tây Nam gọi là hồ Con, mặt nước thu hẹp còn 2 phần, đáy nông và cạn nước. Phần Tây Nam cạn nước làm nhiều cá bị mắc lại nên đương nhiên làm cái ăn cho người sống bên hồ. Vì cái ăn dồi dào nên là nơi sống tốt của nhiều lạc quanh hồ.
Lạc: Đá Trời
Cái: Nẫu
Mo: Tuyết
Miệng ăn: già 600
Sức: khoảng 150
Lạc Đá Trời sống ở bờ Bắc hồ không biết bao nhiêu đời và theo nòi mẹ. Họ vẽ những vạch màu đỏ trên mặt và vạch màu trắng trên người. Họ ở trên những sườn đồi thoai thoải ven hồ. Họ dựng lều dựa vào cây nên có tục mỗi khi đẻ con sẽ trồng một cây mới. Người lạc thường chọn cây lim để trồng mới. Lâu dần quanh hồ biến thành rừng lim.
Cái ăn chủ yếu đến từ cá trong hồ. Cuộc sống trên nước nên ai cũng biết bơi lặn. Họ đóng bè tre để đi lại trên mặt hồ. Họ dùng lao xiên cá.
Hội lớn trong năm là hội xiên cá diễn ra vào cuối mùa hè. Khi nước trong “hồ Con” cạn sẽ lộ ra nhiều cá. Lũ người giết cá ăn no và nhảy múa trong nhiều ngày. Trai gái thỏa sức quấn quýt nhau. Phần cá còn lại phơi khô ăn trong mùa đông.
Người lạc Đá Trời đẻ nhiều nên tách ra nhiều lạc sống bên cạnh. Một số ít sống về phía Bắc và Tây ( lạc Xương Trắng ở hướng này). Phần lớn còn lại ở phía bờ Nam. Nói chung những lạc mới theo nòi bố. Lâu ngày cảm giác nguồn gốc phai nhạt dẫn đến tranh giành lợi ích.
Lạc: Năm Ngón
Cả Lợi và 4 Cả khác
Miệng ăn: ngót 600
Sức: khoảng 130
Lạc Năm Ngón sống ở phía Nam hồ. Họ vốn là một trong nhiều tay cành tách ra từ lạc Đá Trời. Họ theo nòi bố. Một Cả đời trước mạnh giỏi đã gom kết 4 lạc bên cạnh thành lạc Năm Ngón. Lạc Năm Ngón cũng có 5 Cả.
Láng là sức của lạc Xương Trắng. Cuộc sống đang yên vui thì bị giặc đánh. Cả mới lạc Xương Trắng dẫn đội sức đi đánh giặc nhưng thua trận. Giặc đến bắt cánh đàn bà rồi bỏ đi. Sau một ngày, mất đàn ông đàn bà chết Cả mất hang, Mo Xuân dẫn lũ lạc đến đây ở. Láng cũng mất vợ trong ngày đau buồn đó. Cũng may là con gái không sao, còn hi vọng. Thù này mãi không quên.
Láng quen giết thú trên đất nhưng nay cần ngồi bè xiên cá. Chàng gắng tập bơi lặn như người lạc Đá Trời. Chàng gắng tập vì cuộc sống mới.
Sáng nay như mọi ngày, Láng dậy sớm ăn cá nướng rồi đi xuống bến. Ở đó có nhiều bè và người đang kéo bè xuống hồ. Bè làm từ chục cây tre buộc chặt với nhau. Bè chở được 5 người lớn.
Láng chống sào khiến bè từ từ rời bến. Trên bè có con gái tuổi đeo khố. Đeo khố nhỏ tuổi nhưng cũng biết bơi. Đeo khố cầm trên tay cái xiên dài 3-4m để tập xiên cá.
Pốp… pốp…
Tiếng mõ vang lên một hồi. Nhiều sức cùng chống sào xuống bùn và bè rời bến. Đội sức tỏa ra khắp nơi.
Trong khi cánh đàn ông lên bè xiên cá thì cánh đàn bà cũng cầm lao đi dọc bờ. Số khác đi đào củ hái trái.
Láng đẩy sào, bè lướt nhẹ ra xa. Họ chống sào cho bè lướt chậm men theo bờ. Trên bờ là những bụi lau sậy mọc hết tầm mắt.
Láng vừa chống sào vừa nhìn kĩ bụi lau sậy ven bờ. Bụi lau sậy là nơi cá đến kiếm ăn.
Đột nhiên chàng chống sáo hướng ngược cho bè đứng yên rồi ra hiệu con gái bóng đen mờ dưới nước cách khoảng chục bước chân. Cá kia đang bơi sát mép nước. Con mồi này không khó giết.
Đeo khố hiểu phải làm gì. Nó khom người tay cầm chắc xiên. Láng chống sào cho bè chầm chậm tiến gần bóng đen. Láng cũng cúi xuống cầm xiên.
Ùm… ùm…
Hai xiên cùng phóng vè phía bóng đen làm nước sủi bọt trắng tung tóe. Cuối cùng cặp xiên đi hết đà rồi nổi lên. Một xiên hơi động đậy liên tục. Đeo khố đợi bè đến gần xiên rồi cầm lên. Một cá chép cỡ bàn tay bị đâm xuyên thân. Đeo khố gỡ cá rồi để trên bè.
Láng hài lòng. Xiên con gái đâm trúng cá. Tốt.
Láng tiếp tục đẩy sào. Bè cứ tiếp tục về hướng Đông. Đến trưa thì đến bờ đất nối hai bờ hồ. Ở giữa có cắm sào tre. Chàng chép miệng rồi chổng sào cho bè lướt hướng ngược lại. Thấy cọc tre là không được bơi qua phần bờ của lạc Năm Ngón. Ở cách đó không xa, bè của lạc Năm Ngón thấy cọc tre cũng chống bè trôi ngược lại. Không bên nào bơi qua cọc.
Đến trưa Láng và con trai lên bờ. Nhiều người lạc mới ( lạc Đá Trời) cũng lên bờ nghỉ, họ mang cá lên bờ rồi nướng ăn. Ăn xong lũ người lại tiếp tục xiên cá.
Trời hoàng hôn, duới bến tấp nập bè vào bờ. Tiếng vợ chồng gọi nhau í ới.
Láng lên bờ. Phía sau là con gái xách xâu cá. Hôm nay xiên cá được khá. Phần cá thừa để gác bếp rồi ăn trong mùa đông tới.
Sáng hôm sau, Láng nghe tiếng mõ liên hồi. Lũ lạc không đi xuống bến ngay mà kéo ra đoạn bờ giữa hồ. Nước rút làm lộ ra đường đất nối bên kia bờ.
Láng đứng trong đám đông xem chuyện lạ. Bỗng Mo Xuân ( của lạc Xương Trắng) đến rồi bảo đi theo. Láng đi theo lũ người. Đi trước là một sức mạnh khỏe, trên tay cầm bó lửa được gói trong lá tươi nên khói bốc lên mà từ xa rất dễ nhìn ra. Tiếp theo là hai sức cầm lao và khiên. Rồi đến Cái và Mo của lạc Đá Trời.
Mà ở bên người lạc Năm Ngón kia cũng có một đoàn người đang đi đến đây. Họ cũng có người mang bọc toả khói đi trước.
Hai bên lại gần nhau.
Láng bất giác giật mình. Chàng nhận ra người này trong đám người lạc Năm Ngón. Mũ lông có hai cái lông lam, ngực đeo nanh thú như ánh trăng. Đúng, giặc này đêm đó đã bắt đàn bà lạc ta. Trả thù.
Láng cúi xuống nắm bọc bùn rồi ném thẳng mặt giặc.
