Trong nhà, một cậu thiếu niên thư sinh, mặt mũi thanh tú đang nấu cơm. Vừa thấy ta, hắn vội vàng hành lễ: "Nhị tẩu."
Ta cười: "Là Đắc Vạn hả, hôm nay sao về vậy?"
"Thư viện cho nghỉ hai ngày để mọi người về nhà thu hoạch lúa mì."
"Vậy là đệ có lộc ăn rồi, hôm nay nhị ca đệ ra đồng mò được mấy quả trứng chim, còn bắt được cả thỏ nữa đấy." ta hào hứng giơ con thỏ lên nói.
"Nhị tẩu vất vả rồi ạ."
Ra không quen với cái kiểu khách khí của cậu phu đệ thư sinh này, vội vàng đi vào bếp: "Nhị ca đệ mới vất vả ấy."
Nước trong nồi lớn đang sôi, Triệu Đắc Thiên nhanh tay làm thịt con thỏ, ta nấu một nồi thịt thỏ kho thơm phức và làm bánh đậu.
Trên bàn ăn, cả nhà lại ăn uống no nê. Sau khi ăn xong, bà mẫu ta hỏi Đắc Vạn: "Tam nhi, tháng sau đến kỳ nộp tiền học phí cho phu tử ở thư viện rồi đúng không?"
Đắc Vạn gật đầu: "Mẫu thân yên tâm, mấy hôm trước huyện có trợ cấp một ít, con viết thêm vài quyển sách nữa là đủ."
“Không được đâu mẫu thân, mắt con còn chưa chép xong nữa. Mai mẫu thân lại sang nhà ông Trần vay tạm ít tiền."
Ta ngạc nhiên hỏi: "Nhà ông Trần giàu lắm sao?"
Triệu Đắc Thiên gật đầu đáp: "Nhà họ Trần là phú hộ giàu nhất cái thôn Đào Thủy này đấy. Trước kia họ nghèo lắm, thua xa nhà mình. Nhưng mấy năm nay, họ phất lên nhờ bán bánh vừng, mở quán hoành thánh, rồi xây được cả một cái nhà ba gian rộng thênh thang. Cái nhà đó còn to hơn nhà mấy ông lớn trong trấn nữa."
Ta nghe đến chữ "phú hộ" là thấy gai người, bèn nói: "Lũ phú hộ toàn một lũ lòng lang dạ thú, vay tiền của họ, chắc gì đã không bị c.ắ.t c.ổ năm phần lãi."
Bà mẫu ta trừng mắt liếc ta một cái, trách: "Con dâu đừng có mà ăn nói bậy bạ. Nhà ông Trần toàn người tốt cả đấy. Năm đó bị dịch, nếu không có nhà người ta thì bà già này đã về chầu ông bà rồi. Cả phu quân con nữa, cũng là nhờ con bé Nhị Nha nhà họ châm cứu mới khỏi đấy. Hơn nữa, họ tốt bụng lắm, cho vay tiền có bao giờ lấy lãi đâu."
Ta cười: "Trên đời này còn có người tốt đến thế cơ à? Nhưng mà mẫu thân ơi, người ta nói 'cứu cấp không cứu nghèo', nhà mình cứ vay mượn mãi thế này cũng không ổn."
[Truyện được đăng tải duy nhất tại MonkeyD.com.vn -
"Con nói phải," bà mẫu ta thở dài: "Ai mà chẳng muốn sống cho ra hồn. Nhưng biết làm thế nào bây giờ?"
Đêm xuống, dưới ánh trăng mờ ảo, ta và Triệu Đắc Thiên ngồi trò chuyện về những chuyện đã xảy ra vào buổi trưa.
Thực ra, Nhà họ Triệu trước đây không hề nghèo khó, trong nhà có năm mẫu ruộng. Công công từng là người có học, ngày mùa thì cấy cày, ngày nhàn rỗi thì dạy chữ cho trẻ con trong làng, lễ Tết thì viết câu đối, cuộc sống cũng tạm ổn.
Nhưng mấy năm trước, công công lâm bệnh, để chữa bệnh cho ông, nhà không chỉ tiêu hết tiền bạc tích góp, bán đi hai mẫu ruộng, mà còn gánh một khoản nợ lớn.
Để trả nợ, bà mẫu ngày đêm khâu đế giày, mắt gần như mù lòa.
Sau khi công công mất, Đắc Vạn lại vào thư viện, cuộc sống gia đình càng thêm khó khăn. Dù là tú tài, hàng tháng huyện có trợ cấp ít nhiều, nhưng chi phí của thư sinh cũng lớn, bút mực giấy nghiên đều đắt đỏ, giao du du học lại càng tốn kém, thêm nữa thân thể bà mẫu thường xuyên phải uống thuốc, nên bây giờ cả nhà chỉ trông vào ba mẫu ruộng và việc Triệu Đắc Thiên ra trấn làm việc nặng để sinh sống.
Nhưng làm việc nặng thì kiếm được bao nhiêu tiền?
Lo trước thì không lo được sau, không đủ chi tiêu.
Mỗi tháng Đắc Vạn phải nộp một lượng bạc học phí, dù hắn tranh thủ lúc rảnh rỗi chép sách viết văn kiếm thêm chút tiền tiêu vặt, nhưng nếu vì thế mà lỡ kỳ thi hương, chẳng phải là tham bát bỏ mâm sao?
Nhà họ Trần phất lên nhờ buôn bán, hay là nhà mình cũng thử xem sao.
Cách hai mặt, ta nằm trên đầu giường, nói vọng xuống chỗ Triệu Đắc Thiên đang nằm dưới cuối giường.
"Ta cũng hay nghĩ ta, nhưng con bé Xuân nhà họ Trần biết làm bánh vừng, còn ta chỉ biết bán sức lao động."
Ta "vụt" ngồi bật dậy, mắt sáng rỡ nhìn hắn: "Chàng không biết thì ta biết!"
