Mùa 1- Cánh chim Lạc Việt- Phần 2
Mấy hôm nay làm việc Tuấn Minh thấy 30 sức đã hòa nhập cuộc sống mới. Lũ lạc làm việc không chia mới cũ. Đó là điều đáng mừng.
Tuấn Minh cảm thấy rối não vì mọi việc đều do mình lên kế hoạch. Lí do là mọi thứ đều mới. Giờ mọi việc không còn mới, đơn thuần là lặp lại cho tốt.
Tuấn Minh quyết định chia người thành 4 ty do 4 người đứng đầu.
Ty nông do Mơ đứng đầu. Ty nông chia 3 tổ nuôi trồng - kho - nấu.
Ty binh do Cả Tròn đứng đầu. Ty binh chia 2 tổ: rìu - cung.
Ty hàng do Cái Thơm đứng đầu. Ty hàng chia tổ: mây tre - gốm - buôn.
Ty dựng do Tuấn Minh đứng đầu. Ty dựng chia tổ: dựng- “ còn lại ".
Kế hoạch bắt đầu từ chuyện Mơ lên chức Cái. Sau lễ mừng Cái mới, mũ lông chim của Tuấn Minh bớt một, còn Mơ đội mũ lông chim có một lông lam.
Vì có nhiều Cả và Cái nên Tuấn Minh tự nhận mình là Anh Cả ( sau này có Bố Cả nữa nhé). Không ai nói gì.
Nói lại về lông lam cài trên mũ lông: Tròn và Mơ có 1 lông lam. Tuấn Minh có 2 lông lam. Thơm có 3 lông lam.
Tuấn Minh chỉ định chức ty. Còn trong ty làm gì không bới xét. Chỉ chú ý xem làm tốt xấu thôi. Để đầu óc nghĩ việc khác.
Chú ý: Thời ( quân chủ ) nhà Nguyễn có “lục bộ” là sáu cơ quan trung ương đứng đầu hệ thống hành chính trực tiếp dưới quyền vua. Chức năng cụ thể của từng bộ:
Bộ Lại: Quản lý nhân sự quan lại, bao gồm bổ nhiệm, thăng giáng, kỷ luật và phong tước.
Bộ Lễ: Phụ trách lễ nghi, giáo dục, thi cử, âm nhạc, thiên văn, tôn giáo và đối ngoại.
Bộ Hộ: Quản lý tài chính, ruộng đất, hộ tịch, thuế khóa, kho tàng và dân số.
Bộ Binh: Quản lý quân đội, quân trang, vũ khí, quốc phòng và biên giới.
Bộ Hình: Phụ trách hệ thống tư pháp, luật pháp và xét xử các vụ án hình sự.
Bộ Công: Chuyên trách xây dựng cung điện, thành trì, lăng tẩm, đường xá, cầu cống và đê điều.
Các ty cần chỗ làm riêng ở riêng. Trước mặt chỗ ở vẫn như cũ còn chỗ làm được chia như sau.
Ở góc chữ V, nơi mỏm đồi, vẽ vòng tròn rộng 50 m. Hoạch định là quảng trường. Mọi lễ hội sẽ diễn ra ở đây.
Ty nông: dựng nhà 3 gian phía Tây vòng tròn. Một gian kho, hai gian nấu
Ty binh: bãi đất phía Đông vòng tròn.
Ty hàng: dựng nhà hai gian phía Bắc vòng tròn. Nó nằm sát ty nông.
Ty dựng: chưa cần
Riêng ty binh có số sức không đổi, các ty khác có thể đổi người qua lại tùy ý. Thấy rõ là ty dựng, ngày thường không có ai ngoài Tuấn Minh, lúc cần dựng nhà dựng cầu, chàng gọi người ty binh và tổ mây tre đến làm. Chuyện này Tuấn Minh đã nói với 3 người kia. Tất cả đều gật đầu. Tiếp theo là kẻ vòng tròn, cắm cọc, dựng nhà.
Thời gian trôi nhanh, sau gần chục ngày đã thêm những dãy nhà cạnh vòng tròn.
Sáng nay Tuấn Minh đến nhà ba gian của ty nông. Cô Sim (mẹ vợ của Tuấn Minh) đang bảo mọi người cất khoai thịt khô lên các gác. Ở một gian bên cạnh là bốn đống lửa có xếp những viên đá làm bếp. Một chị đang nướng khoai và nướng cá. Gian thứ ba là nơi chế biến. Một cô đang gọt khoai.
Nhìn họ giã khoai bằng chày trên hòn đá khá vất. Khoai từ và mài thì dễ chứ khoai dong và dong riềng thì khó vì chúng có nhiều sợi sơ và khá cứng. Sau này lạc Tắc- kè thêm miệng ăn thì giã bằng tay vừa lâu vừa không năng suất.
Tuấn Minh nhớ ngày trước có đi lính nghĩa vụ trong một tháng. Chàng nhập đội anh nuôi. Trong bếp cái gì cũng to nhiều. Nồi cơm 100 tính bằng chục. Muối tính bằng ki- lô- gam. Rau tính bằng tạ. Rửa nồi bát gọi một tiểu đội.
Tuấn Minh muốn chế cối cải tiến. Chàng nhớ về cối ngày xưa. Đó là cái bập bênh có cọc chữ Y chia thanh ngang tỉ lệ 2 chia 1. Nghĩa là cô chị nặng 55 kg chỉ nâng vật nặng 22,5 kg. Nếu muốn tăng nặng đầu cối thì cần hai người đạp.
Cối cải tiến làm ngược lại. Cọc chữ Y chia thanh ngang tỉ lệ 1 chia 2. Nghĩa là cô chị nặng 55 kg có thể nâng vật nặng 110 kg, bù lại thanh ngang dài gấp đôi. Điểm yếu là khó làm hơn một ít.
Xét về cấu tạo thì cối cải tiến giống cối cũ ở nguyên lý hoạt động. Khác là: thay chày nhỏ bằng chày to gấp đôi, ở trạng thái “nghỉ” thanh ngang sẽ chổng ngược cao ngang đầu, dẫn đến đầu thanh ngang chổng ngược, muốn kéo nó xuống cần buộc dây nối với một thanh nhỏ nằm sát đất gọi là cần đạp chân.
Đến ngày chuẩn bị vật liệu. Chuyện mà Tuấn Minh quên là làm cối to. Sau một hồi gãi tóc chàng quyết định khoét thân gỗ để làm cối. Việc này không khó nhưng phải kiên trì đó là đốt lửa rồi khoét bỏ phần cháy than.
Sau gần năm ngày một cái cối cải tiến đã dựng giữa gian thứ ba của ty nông. Tuấn Minh bảo một cô dùng chân đạp cần đạp chân. Tức thì thanh ngang đang chổng ngược bị kéo xuống. Thả lỏng chân. Cái chày nặng tức thì rơi xuống. Bụp. Cối gỗ rung lên. Mấy củ khoai trong cối vẫn chưa nát. À, chưa đủ nặng, cần buộc thêm đá.
Lần thử tiếp theo. Chày giã vào cối gây cảm giác “đầm" hơn. Mấy củ khoai trong cối nát hẳn. Thế là xong. Tuấn Minh khoái trí.
Từ nay việc giã khoai nhanh và nhàn. 5 kg khoai sơ chế rồi bỏ vào cối. Một cô đạp xuống cần. Một cô cầm que gạt khoai qua lại trong cối để nát đều. Sau đó dùng tay bốc khoai ra. Cả quá trình chưa đến hai phút.
Ở giữa vòng tròn. 30 sức chia ba hàng đứng cách nhau một sải tay. Đây là những sức mới đến từ lạc Dơi. Chân lũ người có dép bằng bện dây mây. Tay trái cầm khiên bện bằng dây mây. Tay phải cầm lao. Rìu (đá) dắt eo.
Tròn đứng đầu hàng. Chàng hô to ra hiệu lũ người khởi động bài chống đẩy rồi chạy 50 lần quanh vòng tròn. Sau đó là thao luyện võ cổ truyền dùng tay chân và lao rìu. Đây là những bài võ do Cả Rồng dạy.
Cách đó không xa về phía Nam bùng là đội cung tên 8 sức là những người lạc Tắc- kè cũ do Sim đầu tổ. Họ đeo ống tre đựng tiễn. Tập bắn cọc chuối cách 80 bước chân. Nhìn họ bắn trúng nhiều trượt ít. Ắt là thao luyện không ít.
Những ngày sau đó tổ lao rìu và cung bước vào thao luyện nâng cao tập đánh trận. Tuấn Minh và Cả Tròn đi trước dẫn đội. Theo sau là tổ lao rìu. Tổ cung đi giữa. Lũ người tiến lùi không loạn. Hai tổ hỗ trợ nhau.
Tuấn Minh còn nói các tình huống cụ thể ty binh phải làm gì. Cả Tròn và lũ người nghe gật gù như gà mổ tép.
