Mẫu thân cảm động, mời các vị ấy vào nhà uống chén trà. Bọn tiểu đồng đều là người có mắt, thấy nhà ta còn có điều muốn nói riêng, liền khéo léo từ chối.
Ta thấy thế, vội lấy mấy thỏi bạc vụn nhét vào tay họ:
"Không thể để chư vị đại ca vất vả một chuyến lại tay không trở về."
Chỉ có phụ thân còn chưa hiểu rõ, nhỏ giọng hỏi ta:
"Hội nguyên… có phải là rất lợi hại?"
Ta ghé s-á-t tai phụ thân mà đáp:
"Hội nguyên chính là người đứng đầu bảng, đệ nhất nhân trong vạn sĩ tử. Phụ thân nói xem, lợi hại hay không?"
Phụ thân nghe xong liền giật mình suýt nhảy dựng lên:
"Vậy mà các con còn đứng đây bình tĩnh được ư?"
"Ta phải đi mua pháo ngay mới được, đốt một trận rầm rộ! Rồi lại mua vò rượu thật ngon, hôm nay phụ
Niềm hân hoan chưa kịp lắng xuống, chúng ta lập tức bị thực tại gõ một cái thật đau vào đầu.
Không bao lâu nữa, sẽ tới kỳ điện thí. Lần này phải diện thánh – diện kiến đích thân thiên tử.
Từ xưa tới nay, không thiếu kẻ sĩ dù tài học kinh người nhưng lại thất thố nơi điện đường. Có kẻ tâm lý bạc nhược, đứng trước long nhan mà lắp bắp không thốt nên lời. Cũng có kẻ tâm khí quá thẳng, ăn nói vô ngại, lời lẽ không tránh va chạm khiến lòng quân thượng bất duyệt, cuối cùng bị chỉ tới những châu quận hoang vu, đường làm quan mịt mờ, công danh một đời mai một.
Ta và chàng ngồi bên đèn bạc, suy tính trăm bề, vẫn chẳng thể đoán được ý chỉ của quân vương.
Rốt cuộc, hôm diễn thánh, đề thi mà hoàng thượng ban ra lại đơn giản đến không ngờ:
"Luận ngữ có viết: 'Phụ mẫu tại, bất viễn du' – Cha mẹ còn sống, không nên đi xa. Đây là lời dạy chí hiếu.
Nhưng giả như quốc gia đang trong thời loạn, ngoài có cường địch chực chờ, trong có bách tính cơ cực, khi ấy triều đình triệu gọi, mà phụ mẫu lại tuổi cao sức yếu, lệnh ông bà không muốn rời con –
Vậy nếu là ngươi, ngươi sẽ lựa chọn điều chi?
Là ở lại phụng dưỡng cha mẹ, vẹn đạo làm con?
Hay là bỏ tiểu gia, vì đại nghĩa, đáp ứng thiên triều, lấy trung làm đầu?"
Chúng thần ai nấy đều bối rối. Không ai ngờ bệ hạ lại đưa ra một vấn đề vừa gần gũi vừa sắc bén đến vậy.
Chàng – Lâm Thanh Tuyền – sau một thoáng nhắm mắt tĩnh tâm, liền cầm bút, dứt khoát viết bài luận.
Có kẻ nóng vội cầu công, chưa kịp nghĩ suy đã vội vàng chọn lấy con đường xả thân vì nước. Cũng có kẻ khôn khéo hơn, đáp rằng nguyện vì cả gia và quốc.
Lâm Thanh Tuyền vừa trải qua chuyện nhận thân, lòng dạ vẫn còn nhiều cảm xúc, liền viết một bài luận dài, lời lẽ dạt dào chân thành:
“Đối với người thân cận bên mình còn chưa đủ chân tình, thì sao có thể nói đến một lòng vì lê dân trăm họ?”
Hà đại học sĩ ở Hàn Lâm Viện – nửa coi như thầy dạy chàng – vốn từng thấy chàng ngày ngày theo công tử Tiêu phủ đến dự giảng, lúc này vừa thấy hoàng thượng chỉ liếc qua bài thi của chàng rồi gạt qua một bên, liền lộ vẻ tiếc nuối không nỡ.
Giây phút ấy, trong đầu Lâm Thanh Tuyền như hiện ra từng địa danh heo hút nơi sơn cùng thủy tận, tưởng rằng nửa đời về sau, chàng sẽ bị biếm ra ngoài đó sống đời khổ cực.
Nào ngờ, hoàng thượng đọc hết các bài luận, chỉ riêng bài của chàng là được ngợi khen.
