Thái thú Dung Châu trầm mặc hồi lâu, chợt hỏi:
"Thần biết tội nặng khó dung, chỉ là điện hạ, vương triều thay đổi, thế gia luân phiên, ngài có biết vì sao nghìn năm qua, chuyện tham ô chưa từng dứt?"
Ta không nói biết, cũng không nói không biết, chỉ để hắn tiếp tục.
"Trước đây, thúc phụ thần từng làm huyện lệnh ở Khúc huyện.
Hồng Trần Vô Định
“Thúc phụ lấy muôn dân trăm họ làm gốc, lập lời thề phải làm thanh quan, vì dân kêu oan.
“Sau có lần, công t.ử nhà thái thú đến Khúc huyện, bọn gia nô đ.á.n.h c.h.ế.t một người.
“Khi ấy thần đang từ phương xa trở về, nghe tin thúc phụ thả công t.ử đi, hủy án, chỉ nói người c.h.ế.t vì bệnh, đúng lúc ngã xuống ngay trước mặt công t.ử kia.
"Thần khi ấy nóng máu, chất vấn thúc phụ: Có còn nhớ lời thề năm xưa chăng?
“Thúc phụ nói, nếu không làm thế, sau này thái thú báo thù, sợ rằng người nhà kẻ đã c.h.ế.t ấy cũng chẳng giữ nổi một mạng."
"Nói Khúc huyện từng có tên vô lại chuyên bóc lột dân, c.h.ế.t bất đắc kỳ tử. Huynh đệ hắn gây chuyện đòi kiện, còn định hối lộ thúc phụ.
“Thúc phụ thẩm án, tha kẻ vô tội, nhưng chỉ một tháng sau, châu phủ lại nói phải sửa án.
“Châu phủ nhận hối lộ, bắt dân bồi thường bạc lớn, không thì đày đi ngàn dặm.
“Thúc phụ bất phục, lưu lại hồ sơ báo lên, nhưng đến lúc khảo hạch thì bởi địa phương của ông có án chưa xử xong, bị mắng mỏ, bị giáng chức.
“Cuối cùng dân chẳng cứu được, bản thân cũng suýt bị mất chức."
Thái thú Dung Châu bật cười một tiếng:
"Điện hạ, nếu là ngài, ngài sẽ làm thế nào? Nếu làm quan tốt có thể cứu dân, thì ai chẳng muốn làm quan tốt. Chỉ e làm quan tốt lại chẳng cứu được dân, mà còn uổng phí cả bản thân mình!"
Chưa đợi ta mở miệng, hắn lại cất lời:
"Điện hạ, thần thuở ban đầu cũng là một lòng muốn làm quan thanh liêm. Ai lại nguyện ý trở thành tham quan ô lại?
“Nhưng người người đều tham, thần nếu không tham, kẻ khác tất sẽ cùng nhau đứng lên công kích. Bởi ta nắm giữ nhược điểm tham ô của họ, còn họ thì không nắm được nhược điểm gì của ta, nên trong lòng lo lắng chẳng yên.
“Thần hoặc là phải gia nhập bọn họ, trở thành người giống họ, hoặc là bị họ bức đến đường cùng mà c.h.ế.t. Nhưng thần còn mang chí lớn chưa thành, sao có thể c.h.ế.t?
“Người mang bạc tới đều là nét mặt tươi cười, thần nhận lấy mới là nể mặt, mới là đôi bên đều vui, không nhận thì lại đắc tội với họ.
“Người mang bạc tới, hoặc là ân nhân, hoặc là thân thích, hoặc là cố hữu.
[Truyện được đăng tải duy nhất tại MonkeyD.net.vn -
“Điện hạ, thần nguyện làm thanh quan, nhưng làm thanh quan thì phải trở thành kẻ cô độc sao? Làm thanh quan thì phải đoạn tuyệt ân tình sao?
“Khi thần hấp hối, có người ra tay cứu giúp. Nay thần hiển đạt vinh hoa mà đến chút chuyện nhỏ nhặt cũng không chịu làm, vậy về sau còn ai nguyện giúp thần nữa?
“Điện hạ, thần không tham, nhưng thiên hạ lại lắm kẻ tham. Một mình thần không tham thì với thế đạo này có ích gì? Liệu có thay đổi được thế đạo này?
“Quan thanh liêm đắc tội nhiều người, ở triều đình chẳng thể trụ lâu. Còn bọn tham quan lại có thể kết thành bè đảng, càng ngày càng mạnh!
“Rốt cuộc, thần bị họ liên thủ chèn ép mà ngã gục. Thế gian liền thiếu đi một kẻ vì dân mà khởi tâm ban đầu, chỉ còn sót lại bọn tham quan vô sỉ!
“Thần đành phải nhắm mắt mà tham trước một chút, để sống sót. Sau này thần nắm được quyền, mới có thể thuận theo lòng mình mà vì dân làm việc, mới không e ngại bọn tiểu nhân kết đảng tư lợi!"
Nói đến đây, giọng điệu hắn cao vút: "Điện hạ, thần sai rồi sao?"
Ta nhìn hắn, chậm rãi nói:
"Giờ ngươi đã là Thái thú của một châu, còn cho rằng mình chưa nắm quyền sao? Vậy đến khi nào mới gọi là nắm quyền?
“Ngươi nói mình một lòng vì dân, muốn vì dân làm việc, nhưng hiện tại ngươi đã trở thành đúng loại tham quan mà ngươi ghê tởm rồi đấy.
“Ngươi làm sao biết những kẻ tham quan khác, chưa từng phát thệ vì dân ngày trước?
“Phó Trực nhờ ngươi mà biết chữ, nhờ ngươi mà có thể giữ chức Hộ Tào. Trong mắt nàng, ngươi là ân nhân như núi. Nhưng nàng thà c.h.ế.t để trả lại hết mọi ân nghĩa, cũng không muốn đụng tới tiền xương m.á.u của dân chạy nạn ấy.
“Ngươi không dám đắc tội người khác, không dám liều mình, cớ sao Phó Trực lại dám?"
Thái thú Dung Châu im lặng một hồi.
"Nhưng nếu nó c.h.ế.t, thì chẳng còn lại gì cả. Điện hạ, thiên hạ này sẽ không ai biết tới người tên Phó Trực, đứa nhỏ ấy cũng không thay đổi được thế đạo này."
"Điều đó chưa chắc," Ta nói, "Con người sinh ra trần trụi trên cõi đời, chẳng mang theo vàng bạc của cải. Lẽ nào người như thế vừa sinh đã là kẻ tham ô?
“Theo lời ngươi, nếu thiên hạ kẻ tham quá nhiều, đất trời vẩn đục, thì người tốt cũng bị ép thành tham quan. Nhưng nếu thiên hạ ai nấy đều thanh liêm, đất trời sáng trong, thì bọn tham quan ắt chẳng có chỗ dung thân.
“Ngươi tham ô một đồng, thế gian vẩn đục thêm một phần. Phó Trực vì dân mà chịu c.h.ế.t, thế gian trong sạch thêm một phần. Dẫu nàng có c.h.ế.t, nếu có người đi qua mộ phần, thấy bia đá khắc hai chữ ‘Phó Trực', cũng sẽ cảm phục đức hạnh của nàng, tự lấy phẩm hạnh ấy mà nhắc nhở mình. Như thế, sao lại nói là vô ích?"
Thái thú Dung Châu thở dài một tiếng:
"Chuyện ấy bỏ qua đi, Điện hạ còn trẻ, mai sau sớm muộn gì cũng sẽ hiểu thôi.
“Ngài khi nãy nói, thần có chuyện muốn cầu, quả thật không sai.
“Lão phu tham ô ngân lượng cứu tế, tội đáng c.h.ế.t muôn lần. Nhưng bên Thánh nhân chắc gì đã muốn tận diệt nhà họ Phó ta.
“Thần chỉ cầu Điện hạ nạp Trực nương làm thiếp, để nó nửa đời sau có nơi nương tựa. Con trai ta cũng còn lưu lại một chút huyết mạch trên đời, thần cũng mãn nguyện rồi.”
