Ở trong căn nhà mới, Thẩm Liệm thấy tự tại thảnh thơi cực kỳ. Mỗi sáng sớm, nàng dậy đọc sách, luyện chữ, lúc nghỉ ngơi thì cầm cuốc đi làm cỏ, đào đất, trồng rau, tới bữa lại tự mình xuống bếp nấu nướng qua loa.

Hương vị không quá cầu kỳ, ăn được là được.

Nàng vốn là người chân thật, biết bản thân có thể ở trong một nơi rộng rãi tử tế thế này tại thành Thiên Thủy, tất cả đều nhờ vào sự hào phóng của Mai Nhân. Vô cớ được người giúp đỡ, lòng nàng vô cùng cảm kích, chỉ ở trong gian phòng nhỏ nhất, có chỗ đọc sách viết chữ, ngủ nghỉ là được.

Các phòng còn lại, nàng đều quét dọn sạch sẽ, nghĩ nếu sau này Mai Nhân ghé qua cũng có chỗ để nghỉ ngơi.

Lão thái thái nhà bên thỉnh thoảng cũng qua tám chuyện, mỗi lần tới đều mang cho nàng hai mớ rau xanh trong vườn. Thẩm Liệm chẳng có gì đáp lễ, đành giúp bà viết mấy phong thư gửi cho nữ nhi gả đi xa.

Tán gẫu đôi ba lần, Thẩm Liệm mới biết chồng bà họ Lưu, Thẩm Liệm gọi bà là Lưu A Nãi[1].

[1] A nãi: Cách gọi thân mật, dân gian dành cho bà già, bà cụ lớn tuổi, thường gặp ở phương Nam như Phúc Kiến, Triều Châu, Quảng Đông,... Mình thấy dịch là "bà Lưu" thì hơi xa lạ nên giữ nguyên.

Con trai Lưu A Nãi làm thiếu quản sự ở một cửa hiệu trong thành, ngày nào cũng đi từ tờ mờ sáng, tới tận khuya mới về, trong nhà thường chỉ có mỗi mình bà.

Nghe Lưu A Nãi kể, nhà bà trước còn có cả con dâu và cháu gái, nhưng hai năm trước phu thê xích mích, giận quá mang nhau ra nha môn hòa ly, con dâu cũng dắt cháu về nhà mẹ đẻ ở.

"Cháu gái ta cũng đi học đấy." Lưu A Nãi ngồi tắm nắng trong sân nhà Thẩm Liệm, kể chuyện với nàng. "Cháu ta ấy hả, chưa tròn bảy tuổi đã thuộc làu Tam Tự Kinh rồi, sau này đoán chừng sẽ đỗ được Trạng nguyên đấy!"

Kể từ sau khi đương kim Thánh Thượng kế vị, giáo dục đã được cải cách mạnh mẽ. Để khuyến khích học sinh đi học, mỗi năm triều đình đều chi không ít tiền đến địa phương để mở trường học, nhất là trường dành cho nữ tử.

Thậm chí còn sửa luật lệ thi cử, cho phép nam nữ đồng khoa, đều có thể được học hành, thi lấy công danh.

Trải qua hơn mười năm, số nữ thư sinh đã chiếm tới hơn ba phần mười tổng số sĩ tử.

Tất nhiên, cả dân gian và triều đình đều vẫn còn rất nhiều người cho rằng nữ tử chỉ nên ở nhà, giúp chồng dạy con, không nên xuất đầu lộ diện bên ngoài làm gì. Đương kim Thánh thượng thế này quả thật là "gà mái gáy sáng"[2], trong bụng họ âm thầm bất mãn với chính sách này.

[2] Gà mái gáy sáng: Là một thành ngữ cổ, mang tính châm biếm hoặc cảnh báo, xuất phát từ văn hóa Nho giáo truyền thống, dùng để chỉ hiện tượng phụ nữ nắm quyền, vượt vai, hoặc phụ nữ làm việc của đàn ông, đặc biệt là trong bối cảnh thời phong kiến.

Nhưng so với Lệ Đế tiền triều, những "việc hoang đường" này của Thánh thượng cũng chẳng đáng gì.

Vả lại, đọc thêm sách dù sao cũng không sai.

Vậy nên mặc dù mấy chính sách này của Linh Đế bị phản đối không ít, nhưng vẫn được thực thi rất thuận lợi.

Mà như Thẩm Liệm, nữ tử độ tuổi này, chính là lứa đầu tiên được hưởng phúc từ chính sách phổ cập giáo dục.

Vừa tưới nước cho luống rau mới trồng, nàng vừa đáp lời Lưu A Nãi, vô cùng phối hợp tán dương cháu gái của bà có thiên phú học hành.

Lưu A Nãi thoả lòng hưởng thụ mấy lời ca ngợi của tú tài này, như thể mấy ngày nữa nhà mình sẽ thật sự có người đỗ Trạng nguyên. Bà hỏi Thẩm Liệm:

"Thi tú tài có khó không? Cháu sắp thi cử nhân rồi nhỉ, đỗ nổi chứ?"

"Cũng tạm." Thẩm Liệm ngẫm nghĩ. "Nhưng cử nhân thì khó hơn tú tài đấy ạ."

Trong lòng nàng cũng không quá lo lắng về việc khoa cử của mình, dù sao đồng môn có người hơn ba mươi còn chưa đỗ cử nhân, nàng mới hai mươi mốt thôi. Tiên sinh bảo tư chất của nàng không tệ, tuổi còn trẻ, cứ thử vài lần cũng tốt.

Chứ nếu theo ý nàng, nàng còn định đợi tới hai mươi lăm rồi mới thi cơ.

Một già một trẻ ngồi trong sân tám chuyện suốt buổi. Sau khi Lưu A Nãi về, Thẩm Liệm ra ngoài, ghé mấy thư cục quanh đây, hỏi xem có cần người chép sách thuê không.

Tuy không kiếm được nhiều, nhưng còn hơn ngồi không ăn hết của.

May mà nàng tốt số, hỏi tới tiệm thứ ba là có việc.

Tú tài chép sách trước kia đã thành thân, cưới nữ nhi nhà đồ tể, giờ cuộc sống xa hoa rồi, không cần công việc này nữa. Chủ thư cục đang lo không ai thay thì vừa khéo Thẩm Liệm tìm tới.

Ông chủ đưa giấy bút cho nàng thử tay. Chữ của Thẩm Liệm ngay ngắn chỉnh tề, toát lên khí chất, đường bút tuy phóng khoáng nhưng không hề khoa trương, cũng chẳng thanh tú như vẻ ngoài của nàng.

Chủ thư cục xem ra khá ưng ý, hỏi địa chỉ của nàng, rồi hẹn cứ mười ngày giao bản thảo một lần, mỗi lần hai trăm văn, giấy mực thư cục sẽ cung cấp.

Công việc này không phí đầu óc, chỉ hao chút thời gian, giá cả cũng coi như hợp lý, lại không phải lo giấy mực.

Nếu nàng chép tốt, chữ ngay ngắn, ít trang lỗi, thì sau vài lần nàng còn có thể kiếm thêm được chừng mười mấy trang giấy.

Đừng xem thường mấy chục trang này, mua ngoài phí không ít tiền đâu.

Thẩm Liệm hoàn toàn đồng ý.

Ký tên đóng dấu, nhận sách và giấy xong, Thẩm Liệm tạ ơn chủ tiệm, vừa định đi ra thì đối diện lại bước vào một nữ tử hốc mắt hõm sâu, vóc người gầy gò, đi còn phải vịn tường.

Nàng ăn vận như thư sinh, trường sam màu lam nhạt, ôm trước ngực một chồng giấy dày cộp, trên đó đặc kín những hàng chữ nhỏ lít nhít.

Vừa bước vào, chủ tiệm đã nhận ra nàng, liền kêu to:

"Ôi chao tổ tông của ta ơi, giờ mới đến à. Ngươi đến trễ thêm chút nữa thì ta đã mò đến tận nhà kiếm ngươi rồi đấy!"

Nói xong thì vội vã chạy tới, hai tay đón lấy bản thảo nàng ôm trước ngực, nâng niu như châu báu:

"Viết xong cả rồi chứ? Không có đầu voi đuôi chuột đâu phải không?"

Nữ tử kia phản ứng có hơi chậm chạp, nhìn qua cũng biết là thiếu ngủ nhiều ngày. Chủ tiệm hỏi đến lần thứ hai nàng mới phản ứng, gật đầu đáp:

"Viết xong rồi, theo yêu cầu của độc giả...... Cuối cùng nữ chính chọn Vương gia."

Ồ ồ, thì ra là tác giả viết thoại bản[3].

[3] Thoại bản (话本): thể loại văn học dân gian Trung Quốc, xuất hiện từ đời Tống, chủ yếu lấy đề tài từ các câu chuyện lịch sử, đời sống xã hội đương thời.

Thẩm Liệm trong lòng lập tức cảm thấy kính nể. Nàng vốn không hay đọc mấy thứ như thoại bản, nhưng lại rất khâm phục những người này. Nàng viết văn hai ba nghìn chữ còn ngồi rặn cả mấy canh giờ mới viết xong, người ta viết một phát mấy quyển, đương nhiên lợi hại vô cùng!

Thẩm Liệm lại muốn hóng chuyện. Nàng đứng một bên xem, không vội rời đi.

Chủ tiệm lúc này bận đọc bản thảo, không có thời gian để ý tới. Ngược lại, nữ tử kia chú ý tới Thẩm Liệm, còn gật đầu với nàng.

Thẩm Liệm vốn là người dễ gần, tự giới thiệu trước:

"Xin chào, ta tên Thẩm Liệm, là sĩ tử đến dự thi năm nay. Xin hỏi tỷ muội xưng hô thế nào?"

Nữ tử kia ngẩn ngơ, chớp chớp mắt mấy cái, ngập ngừng đáp

"À à... Ta tên Đỗ Tử Duyệt, cũng là sĩ tử dự thi năm nay."

"Ồ ồ, trùng hợp quá, trùng hợp quá." Thẩm Liệm cười híp mắt.

Đỗ Tử Duyệt có vẻ không quen lắm với kiểu người nhiệt tình như nàng, chỉ ngại ngùng cười một cái rồi không nói thêm gì nữa.

Giữa lúc cả hai im lặng, chủ tiệm cũng đọc qua bản thảo xong, trông sắc mặt có vẻ khá hài lòng:

"Viết cũng được, chỉ là nộp muộn một ngày, phải trừ tiền đấy."

Đỗ Tử Duyệt không giỏi ăn nói, há miệng mấy lần, cuối cùng mới nhỏ giọng giải thích rằng thời gian thực sự gấp quá, suýt nữa nàng đã không kịp.

Chủ tiệm cũng lười chẳng buồn nghe mấy lời ấy, đến quầy tính tiền xong thì nói với nàng:

"Trừ chi phí, rồi cả tiền nộp muộn, cả tiền đặt cọc trước đó...... Thanh toán cho ngươi ba lượng bảy tiền sáu phân, ngươi kiểm tra xem, nếu không có vấn đề gì thì ký tên đóng dấu ở đây."

Đỗ Tử Duyệt không còn cách nào, chỉ đành ký tên.

Nhận tiền xong, nàng gật đầu chào Thẩm Liệm rồi rời đi.

Đợi nàng đi rồi, Thẩm Liệm bèn hỏi chủ tiệm:

"Chỗ ông còn tuyển cả người viết thoại bản à?"

Nàng tưởng mấy chỗ như rạp hát mới tuyển chứ.

Nghe vậy, chủ tiệm liếc nàng một cái:

"Ngươi cũng muốn viết à? Việc này không phải ai cũng làm được đâu, viết ra không có người đọc thì tiền in sách phải tự gánh đấy."

Có lẽ bị hỏi quá nhiều lần rồi nên chủ tiệm cũng chẳng thấy gì lạ.

Hầy, người đọc sách mà, vừa muốn kiếm tiền lại vừa không muốn mất thể diện, thì mấy việc như soạn sách viết văn quả thật là lựa chọn tốt.

Chỉ là việc này không giống thi cử, không thể chỉ đơn thuần dựa vào thiên phú mà kiếm cơm được. Có người viết cả chục vạn chữ còn chẳng hấp dẫn bằng người khác viết có mấy nghìn. Thư cục mở ra để làm ăn, đương nhiên không thể chịu lỗ.

"Còn phải tự gánh sao??" Thẩm Liệm ngạc nhiên hỏi.

"Không thì sao? Ta mở nhà từ thiện hay gì? Tú tài nào viết được đôi ba quyển sách là ta cũng phải in miễn phí à?" Chủ tiệm hừ một tiếng.

Thấy Thẩm Liệm thực sự tò mò, ông lại nói thêm:

"Tiền in thì thực ra ta có thể chịu, nhưng chỉ được thử một lần thôi. Với cả nếu bán chạy, có in tái bản thì lợi nhuận sau này cũng không chia cho ngươi đâu. Muốn viết thì cứ thử xem, viết ba chương trước, ta xem qua rồi hẵng nói chuyện giá cả."

Thẩm Liệm nghe cũng hiểu, nàng hỏi thêm:

"Vậy người lúc nãy viết thế nào? Kiếm được nhiều không?"

"Nàng kia à?" Chủ tiệm lắc đầu, gẩy bàn tính. "Cũng tạm, ba bốn tháng viết xong một quyển, một quyển như thế kiếm được năm sáu lượng bạc, cũng gọi là ổn rồi."

Thẩm Liệm nhẩm tính trong bụng, còn chẳng bằng chép sách kiếm nhanh.

Haizz, viết văn quả nhiên chẳng có lợi lộc gì.

[Hết chương 15]

Editor có lời: Bình thường cổ đại mình sẽ để nguyên hài tử, nữ nhi, tức phụ, tôn nữ các kiểu, nhưng truyện này sẽ thay đổi linh hoạt chút, vì nhiều khi bối cảnh dân gian, gọi thế kia cảm giác hơi bị trang nghiêm. Giữ cách edit thế này tới giờ vẫn thấy hợp lý nên chắc không đổi đâu (*ˉ︶ˉ*)