Bước sang tháng Mười Hai, thời tiết mới thực sự trở lạnh. Cuối tuần được nghỉ, Từ Hành rủ Hà Khiếu và Đào Cư Nhiên đến con đường ven biển để giải khuây. Lúc ra khỏi nhà, Đào Cư Nhiên thấy trời âm u nên đã lôi áo len ra mặc, kết quả là trời nhanh chóng hửng nắng, đến nơi cậu mới phát hiện mọi người đều ăn mặc nhẹ nhàng, chỉ có mình cậu là trông phồng phao.
Tĩnh Như Phong cũng đến, cậu ấy đeo kính râm, mặc một chiếc áo khoác gió mỏng nhẹ, ôm sát người, bờ vai rộng và lưng thẳng lộ ra không sót một chi tiết, chiếc quần bò đen tôn lên đôi chân thẳng tắp, thon dài. Khí chất trên người cậu ấy không giống học sinh, mà giống một người mẫu mặt lạnh dưới ánh đèn sân khấu.
Hà Khiếu rất biết cách hưởng ứng mà “wow” một tiếng, rồi lại hỏi Đào Cư Nhiên: “Có nóng không, hay là cởi áo len ra đi?”
Đào Cư Nhiên vẫn còn đang ngẩn người: “Không sao đâu, tớ mặc được…”
“Ồ, tớ thấy mặt cậu đỏ bừng cả lên rồi.”
“Hơi nắng…” Cậu quay mặt đi giả vờ ngắm cảnh.
Bầu trời trong vắt như nước, mặt biển như một tấm gương bạc, lấp lánh những gợn sóng như ngọc lục bảo. Hòn đảo nhỏ nhô lên ở nơi biển trời giao nhau, tựa như một con tàu lớn đi lạc. Một con chim đen đột ngột bay lên từ hòn đảo, vượt qua mặt biển, lướt qua trên đầu họ, rồi hòa mình vào thành phố rộng lớn, san sát. Thành phố ven biển này, những cây cầu cao và tòa nhà cao tầng mọc lên từ những ngọn đồi, tựa như một viên kim cương lấp lánh giữa núi xanh biển biếc, thu hút vô số loài chim.
“Đó là diều hâu phải không? Ngầu quá!”
Họ đi dọc theo con đường xanh trong tiếng gió biển, thỉnh thoảng có những du khách đi xe đạp lướt qua bên cạnh. Lan can màu nâu của con đường và hàng rào cây hồng hoa tế mộc tựa như hai đường thẳng song song, trải dài theo bờ biển cong cong, cuối con đường, giữa đống đá lởm chởm là một ngọn hải đăng nhỏ.
Hà Khiếu giơ tay che trước mặt, nheo mắt nhìn lên không gian hình trụ trên đỉnh tháp: “Mọi người có nghe truyền thuyết đó chưa?”
“Truyền thuyết gì?”
“Chính là ngọn hải đăng đó, ban đầu dùng để chỉ đường cho ngư dân, nghe nói nhiều năm trước có một người chết trong đó, máu chảy bảy lỗ, sau đó thì liên tục xảy ra chuyện kỳ quái. Người ta thường thấy ánh đèn nhấp nháy một cách quỷ dị, lúc sáng lúc tối như đang phát tín hiệu gì đó. Nhưng nhân viên bảo trì lần nào đến kiểm tra cũng không phát hiện ra vấn đề gì. Có người tò mò quan sát quy luật nhấp nháy của ánh đèn, nói đó là mã Morse gì đó, dịch ra là... ” Cậu chàng làm mặt nghiêm trọng, giọng ma quái nói: “Đến - tìm - tôi - đi”
Bị gió biển lành lạnh thổi qua, Đào Cư Nhiên nổi cả da gà, nhìn ngọn hải đăng âm u, đổ nát, chỗ nào cũng toát lên vẻ kỳ dị.
“Sau đó, có một chàng trai trẻ đã leo lên đó để tìm hiểu. Đó là một đêm tối gió lớn, mặt trăng to một cách lạ thường, chàng trai trẻ mang theo đèn pin trèo qua tường rào, leo lên từng bậc từng bậc thang lên đến đỉnh…” Cậu chàng quan sát biểu cảm của mọi người, gió đúng lúc lặng đi, sóng biển phát ra những tiếng thở dài chậm rãi, tiếng còi tàu trầm thấp vọng lại từ mặt biển xa xôi.
Đào Cư Nhiên không nhịn được hỏi: “Rồi sao nữa?”
“Rồi không có rồi sao nữa!” Hà Khiếu xòe hai tay ra: “Người đó mất tích rồi, có người chứng kiến nói nửa đêm thấy một cái bóng từ trên tháp rơi xuống biển! Chính quyền để dẹp yên những lời đồn ma quỷ này đã mời cả nhà sư lẫn đạo sĩ thay phiên nhau làm phép, kết quả là đèn vẫn cứ nhấp nháy như vậy, sau đó họ thẳng tay ngắt cầu dao, ngọn hải đăng liền bị bỏ hoang. Nhưng nghe nói vào mỗi đêm trăng tròn, ở đây vẫn có ánh sáng nhấp nháy đấy!”
Hà Khiếu nói đến cao hứng, đề nghị: “Hay là chúng ta leo lên xem thử?”
Ngọn hải đăng vừa cao vừa hẹp lại đã lâu không được sửa chữa, vòng tường rào bên dưới cao gần hai mét. Đào Cư Nhiên tưởng tượng ra dáng vẻ vụng về của mình: “Tớ thì thôi vậy… Tớ ở đây đợi mọi người.”
Tĩnh Như Phong nói: “Tôi cũng không đi.”
Hà Khiếu thân thủ nhanh nhẹn, tại chỗ nhảy lên bám vào tường, Từ Hành đỡ chân cho cậu chàng một cái, cậu chàng trèo lên tường rồi kéo Từ Hành lên, hai người dễ dàng trèo qua tường, vẫy tay với họ: “Nếu có ma mình sẽ quay video cho mọi người xem nhé!”
Ánh nắng dịu dàng, làm giảm bớt cái lạnh của gió biển. Tĩnh Như Phong khẽ nheo mắt, hàng mi dài che đi ánh nắng, cũng che đi cả những cảm xúc trong đáy mắt. Ánh mắt Đào Cư Nhiên rời khỏi khuôn mặt cậu ấy, chuyển sang mặt biển: “Cậu… sao không lên đó cùng họ?”
“Thế còn cậu thì sao?”
“Tớ à…” Đào Cư Nhiên đặt ngón tay lên lan can, cử động lung tung như đang chơi đàn piano: “Tớ sợ tối.”
Những không gian tối tăm, chật hẹp đó dường như có một lực vô hình từ bốn phương tám hướng ép vào, co lại vô hạn. Sau khi Chúc Mộ Trinh qua đời, cậu thường xuyên có những giấc mơ như vậy, mơ thấy mình một mình trong thang máy bệnh viện, khoang thang máy cứ thế thu hẹp lại, cảm giác ngạt thở và bị ép chặt không ngừng tăng lên… Nỗi kinh hoàng và tuyệt vọng đó lần nào cũng dọa cậu tỉnh giấc.
Tĩnh Như Phong không nói gì, Đào Cư Nhiên nắm chặt lan can, hít mạnh một hơi không khí mang theo vị mặn của biển, rồi bị sặc, quay đầu ho sù sụ một cách lúng túng.
“Không sao chứ?” Tĩnh Như Phong vỗ nhẹ lưng cậu.
“Không sao, khụ khụ…” Chỉ là hơi ngốc, Đào Cư Nhiên thở dài, nói: “Tớ thấy mình không trèo qua được bức tường đó, hơn nữa trong tháp rất tối, tớ không dám lên… A Khiếu có rất nhiều ý tưởng, nhưng tớ hiếm khi có thể cùng cậu ấy thử. Tớ nhát gan, sợ thay đổi, sợ thử những điều mới, tớ, tớ như vậy rất không tốt.”
“Không tốt ở đâu?”
“Tớ không đủ dũng cảm… Phải chi tớ có thể dũng cảm hơn một chút thì tốt rồi, giống như cậu, A Khiếu, và rất nhiều người khác, phải chi tớ có thể giống như mọi người thì tốt rồi…”
Tĩnh Như Phong thản nhiên nói: “Tôi không tốt như cậu nghĩ đâu.”
“Hơn nữa, dũng cảm cũng không phải là phẩm chất bắt buộc, mà là phẩm chất hiếm có.” Cậu ấy nhìn ra biển: “Không chỉ có dũng cảm, mà còn có lương thiện, chính nghĩa, thành thật… đây đều là những phẩm chất hiếm có. Từ nhỏ đến lớn, trường học luôn yêu cầu chúng ta theo những tiêu chuẩn cao, nhưng thực tế không có nhiều người làm được. Một người dũng cảm cố nhiên đáng được khen ngợi, nhưng một người không dũng cảm cũng không đáng bị chỉ trích. Cậu chỉ là quá ngoan ngoãn nên mới phiền não, đừng đòi hỏi quá cao ở bản thân.”
“Tớ… tớ chỉ hy vọng mình có thể có đủ dũng khí để nói ra những điều mình muốn nói, làm những việc mình muốn làm, không để người khác thất vọng. Nhưng tớ dường như không thể thay đổi được, tớ từ nhỏ đến lớn đều như vậy.”
“Chẳng có gì phải thay đổi cả, cậu như vậy đã rất tốt rồi.”
Đào Cư Nhiên nắm chặt lan can thô ráp, môi bướng bỉnh mím lại.
“Đương nhiên, nếu cậu muốn thay đổi, chi bằng từ những việc đơn giản nhất.”
Đào Cư Nhiên hoang mang nhìn cậu ấy.
“Ăn ngon uống đủ, trở nên khỏe mạnh...” Tĩnh Như Phong nhìn từ chiếc cằm nhọn của cậu xuống đến mắt cá chân mảnh khảnh: “Cậu gầy quá đi.”
“Dũng khí của con người không gì khác ngoài đến từ hai phương diện: bản thân đủ mạnh hoặc có chỗ dựa vững chắc.” Tĩnh Như Phong đưa ra một ví dụ: “Hồi tôi mới đến Canada thường xuyên bị bắt nạt, trong một ngôi trường toàn người da trắng, một cậu bé da vàng nhỏ con rất dễ bị kỳ thị. Mà ác ý của trẻ con thì luôn thẳng thắn và thuần khiết, không cần bất kỳ lý do nào.
Lúc đầu tôi không đánh lại chúng, chỉ có thể dùng mưu trí, sau này tôi phát hiện đám trẻ con này hoàn toàn không dùng não, chỉ có đánh cho chúng phục thì mới được yên. Tôi bắt đầu thay đổi thói quen ăn uống, ăn rất nhiều thịt, mỗi ngày đều uống sữa, học võ với người tài xế da trắng của nhà chúng tôi. Ông ấy hồi trẻ từng đi lính, ra chiến trường, những gì dạy tôi đều là những kỹ năng hạ gục đối phương trong một đòn. Sau này tôi không nương tay mà đánh vài trận, từ đó không còn ai đến làm phiền tôi nữa.”
Cậu ấy hồi tưởng lại: “Lúc đó có một cậu bé mắt tím muốn làm bạn với tôi, đám bắt nạt tôi cũng thường xuyên bắt nạt cậu ta. Sự ỷ mạnh hiếp yếu và bài trừ kẻ khác của trẻ con là bẩm sinh, giống như bản năng vậy.”
“Vậy sau đó thì sao, cậu và người đó sau này thế nào?” Đào Cư Nhiên hỏi.
“Chúng tôi trở thành bạn bè, nhiều năm sau cậu ta đã bỏ rơi tôi trên núi tuyết, từ đó không còn gặp lại nữa.”
“Cậu có trách cậu ta không?”
“Không trách, đó là bản năng sinh tồn giữa sự sống và cái chết, nhưng tôi cũng không thể đối mặt với cậu ta mà không chút vướng bận. Bởi vì nếu lúc đó người bị thương là cậu ta, tôi tuyệt đối sẽ không bỏ rơi cậu ta để một mình tìm đường sống.” Cậu ấy nói, trên mặt không có biểu cảm gì, ánh mắt rơi xuống cây dâm bụt nhỏ bé sau lưng Đào Cư Nhiên, hai nụ hoa đang ủ rũ rũ xuống vai cậu.
Đào Cư Nhiên thử hình dung, nếu là cậu và Tĩnh Như Phong bị tuyết lớn vùi lấp, cậu cũng sẽ không bỏ rơi Tĩnh Như Phong, vì dựa vào một mình cậu cũng là đường chết… Nhưng cậu sẽ để Tĩnh Như Phong đi, để cậu ấy một mình đi tìm lối thoát. Dũng cảm là một phẩm chất hiếm có, còn cậu chỉ là một người tầm thường, nhút nhát, vô dụng, ít nhất không thể trở thành gánh nặng.
“Lần đó tôi hiểu ra rằng, trước sức mạnh tuyệt đối của thiên nhiên, ý chí của con người giống như một cái cây dưới chân núi tuyết, một tảng đá bị dòng lũ cuốn trôi, trông có vẻ vững chắc nhưng lại có thể dễ dàng bị phá hủy… Con người thật nhỏ bé.”
“Vì vậy con người luôn phải tìm kiếm sức mạnh trong tập thể.” Đào Cư Nhiên nhìn ra mặt biển bao la, những giọt nước không thể hòa vào biển lớn đều đã bị bốc hơi hết. Cậu gượng cười một cái: “Nhưng đôi khi yêu cầu của mọi người thật sự rất cao, miệng thì nói biển lớn dung nạp trăm sông, bao dung vạn vật, nhưng lại luôn nhấn mạnh phải hòa đồng…”
“Hòa đồng với ai?”
“Không biết, tóm lại là cậu phải giống như mọi người, nếu không chính là không hòa đồng, sẽ bị chỉ trích. Rất kỳ lạ, thế giới này chấp nhận mái tóc đủ màu sắc, vì đó đại diện cho cá tính, làm cho thế giới thêm rực rỡ. Thế giới này ngưỡng mộ những vóc dáng cao thấp béo gầy, những màu da khác nhau, vì con người sinh ra đã như vậy và con người sinh ra đã bình đẳng. Thế giới này thông cảm với người khuyết tật, đối xử tốt với người bệnh, thế giới này che chở cho đủ loại khiếm khuyết, vì họ đều không có lỗi. Thế giới này rộng lớn biết bao, bao dung biết bao…”
Đào Cư Nhiên thở dài, trên mặt là một nụ cười nhàn nhạt, bất lực: “Nhưng cũng chính thế giới này không thích những người hướng nội, chỉ trích họ tự khép mình, yêu cầu họ phải cởi mở, nhiệt tình, giao tiếp với đủ loại người. Nếu không có được khả năng yêu và được yêu, sao lại không bị coi là máu lạnh chứ? Thế giới này coi thường những người nhút nhát, yêu cầu họ bước ra khỏi vùng an toàn, dũng cảm sống, nếu không thể tranh đấu cho chính mình thì làm sao có thể kiên định bảo vệ lợi ích của người khác, sao có thể được coi là lương thiện chứ? Thế giới này nghi kỵ những người trầm lặng, họ hy vọng mọi người sẽ nói to, giao tiếp với nhau không chút giấu giếm. Nếu không thể lên tiếng cho bản thân thì chắc chắn cũng sẽ không giương cao cánh tay vì người khác, sao có thể được gọi là chính nghĩa chứ? Thế giới này chỉ trích những người nhàm chán, hy vọng họ một ngày nào đó sẽ bùng nổ năng lượng khổng lồ, làm ra những hành động đáng kinh ngạc. Nếu không thể để lại dấu ấn đặc sắc trong cuộc sống tầm thường, con người sao có thể được coi là đã sống?
Mọi người dường như rất khoan dung, nhưng đôi khi lại đặc biệt cay nghiệt… Từ xưa đến nay, trong và ngoài nước, không ai biết cuộc đời của một con người nên sống như thế nào, nhưng ai ai cũng nói: ‘Cậu không nên sống như vậy’…”
