Trong vô thức, bốn món đồ lớn đã âm thầm chuyển từ 'đồng hồ, xe đạp, máy may và radio' thành 'tivi, máy ghi âm, máy giặt và tủ lạnh’.”

Nhu cầu về tủ lạnh đã thúc đẩy nhu cầu thị trường về máy nén lạnh. Tuy nhiên, là một kỹ sư máy nén lạnh, Lâm Vũ Phong không cảm thấy có sự thay đổi lớn nào từ cơ quan của mình.

Nhà máy máy nén số một Tô Châu, nơi Lâm Vũ Phong làm việc, là một doanh nghiệp nhà nước lâu đời. ‘Doanh nghiệp nhà nước bị hạn chế bởi nền kinh tế kế hoạch, không có quyền tự quyết trong việc mua nguyên vật liệu sản xuất máy nén, định giá sản phẩm và bán hàng. Nhà máy số một vẫn tiếp tục mua sắm theo chỉ tiêu cũ, theo từng bước một, sản xuất và bán hàng — nguyên vật liệu được cung cấp theo kế hoạch của nhà nước, sau đó máy nén được bán theo giá mà nhà nước chỉ định cho các doanh nghiệp hạ nguồn cũng do nhà nước chỉ định.

Mặc dù trong đơn vị hầu như không cảm nhận được bất kỳ sự thay đổi nào. Tuy nhiên, Lâm Vũ Phong đã trực tiếp cảm nhận được nhu cầu cấp thiết về máy nén từ các doanh nghiệp địa phương xung quanh Tô Châu— nói đơn giản, Không chỉ một doanh nghiệp ở địa phương tìm đến anh ta một cách kín đáo, hứa hẹn mức lương cao, muốn mời anh làm cố vấn kỹ thuật.
Các doanh nghiệp địa phương không có sinh viên đại học — Bộ Giáo dục quy định rõ ràng rằng không cho phép phân sinh viên đại học vào làm việc ở các doanh nghiệp địa phương — càng không có nhân viên khoa học công nghệ. Họ đang rất cần các nhà nghiên cứu khoa học và kỹ thuật để giải quyết một loạt các vấn đề kỹ thuật trong các khâu như sản xuất, bán hàng, và hậu mãi. Lâm Vũ Phong là một kỹ sư kỳ cựu, tự nhiên là người mà họ rất cần.
Giống như người mà Hoàng Linh từng gặp, người kéo xe thùng bán chậu rửa dưới ánh nắng gay gắt. Giống như Lý Nhất Minh đã từng mang gùi trên lưng và "chơi du kích" với đội quản lý đô thị. Giám đốc xưởng của doanh nghiệp tập thể do làng tổ chức cũng có sự tận tâm và kiên trì như vậy. Họ không dám đến nhà máy số một tìm Lâm Vũ Phong, nhưng đã qua nhiều bước để biết được địa chỉ nhà của Lâm Vũ Phong, rồi ngồi chờ ở cổng sân nhỏ.
Trước cổng nhà có một người đàn ông ngồi chờ, không chỉ gây phiền hà cho dân cư, rất làm phiền các phụ nữ trong sân ra vào, ảnh hưởng cũng không tốt. Lâm Vũ Phong buộc phải mời họ vào nhà để trò chuyện.
Sau cuộc trò chuyện sâu, Lâm Vũ Phong đã trở thành "kỹ sư chủ nhật". Anh ấy vẫn làm việc bình thường tại nhà máy số một từ thứ hai đến thứ bảy, còn chủ nhật sẽ đến các nhà máy ở trị trấn để cung cấp hướng dẫn kỹ thuật.
Lâm Vũ Phong làm việc tại nhà máy số một hơn 20 ngày mỗi tháng, lương tháng 60 nhân dân tệ. Còn tại nhà máy ở thị trấn, mỗi tháng chỉ cần làm 4 hoặc 5 ngày công, mỗi ngày lương 100 nhân dân tệ. Nếu giải quyết được các vấn đề kỹ thuật lớn còn có thưởng thêm.
Tống Hướng Dương đã làm công nhân tạm thời trong xưởng của Lâm Vũ Phong hơn 3 năm, thử đủ mọi cách nhưng vẫn không thể chuyển thành công nhân chính thức — anh ta nghi ngờ rằng vụ việc “bán hàng chui ở ga xe lửa” có thể đã ảnh hưởng đến việc không được chuyển chính thức.
Tống Hướng Dương có mức lương tháng là 34 nhân dân tệ tại nhà máy số 1, và nhà máy ở thị trấn đã cấp cho anh ta một vị trí công nhân chính thức với mức lương tháng là 150 nhân dân tệ.
Cả hai công việc này đều không có biên chế, không có phúc lợi, nhưng công việc ở thị trấn có mức lương gấp hơn bốn lần so với công việc ở nhà máy số một. Tống Hướng Dương là người mà Lâm Vũ Phong đã trực tiếp đào tạo. Anh mang hai chai rượu đến nhà tìm Lâm Vũ Phong. Lâm Vũ Phong chưa đợi anh ta lên tiếng, trực tiếp nói: “Đi làm ở nhà máy thị trấn đi, nhân lúc còn trẻ, kiếm thêm ít tiền.”
Công việc làm thêm kỹ thuật của Lâm Vũ Phong, và việc Hoàng Linh, Tống Oánh dùng thời gian rảnh để đan áo len kiếm thêm, hay việc Ngô Kiến Quốc nuôi gà, nuôi vịt trong sân nhà, có vẻ giống nhau, nhưng lại khác biệt rất lớn. Điểm giống nhau là cả hai đều sử dụng thời gian rảnh rỗi và kỹ thuật để kiếm tiền. Điểm khác biệt là hiện tượng “kỹ sư chủ nhật” gây tranh cãi rất lớn trong xã hội.
Hiện tượng này rất phổ biến. Các kỹ sư của doanh nghiệp nhà nước làm thêm giờ ngoài giờ làm việc tại các doanh nghiệp địa phương đã trở thành điều mà ai cũng hiểu nhưng không nói ra, bí mật bán công khai. Những cuộc tranh luận về "đầu cơ kỹ thuật" trong xã hội và trên báo chí liên tục xuất hiện. Báo Quang Minh Nhật Báo chuyên thu thập thư bạn đọc về các trường hợp như thế này và công khai thảo luận. Các nhân sĩ trong giới pháp luật, lãnh đạo doanh nghiệp nhà nước, trí thức, và nhân viên khoa học kỹ thuật, các tầng lớp xã hội khác nhau đều lần lượt phát biểu tự do, đưa ra quan điểm của mình.
Giữa những tiếng ồn ào của các cuộc thảo luận, số tiền trong sổ tiết kiệm của gia đình nhà họ Lâm nhanh chóng tăng lên.
Lâm Đống Triết quá nghịch ngợm, quần áo thường xuyên bẩn đến mức không thể nhận ra màu sắc nguyên thủy của vải. Lâm Vũ Phong thương Tống Oánh phải giặt tay quần áo, đã định mua máy giặt, nhưng trong sân nhỏ không tiện lắp đặt hệ thống nước — nhà vệ sinh thực sự không đủ chỗ để đặt máy giặt, đành phải bỏ qua.
Lâm Đống Triết và Tống Oánh đều cho rằng tủ lạnh cũng rất tốt.
Trước kỳ thi đại học của Trang Đồ Nam, nhà họ Lâm đã mua tủ lạnh. Tống Oánh thường xuyên mua kem que từ bộ phận sinh hoạt của nhà máy, Hoàng Linh thì mỗi ngày đều nấu chè đậu xanh.
Trang Đồ Nam mồ hôi đầm đìa, nỗ lực học tập chuẩn bị cho kỳ thi. Hai bà mẹ thì cùng làm công tác hậu cần, cung cấp đầy đủ và ổn định các loại đồ uống lạnh.
Trạm sữa đã có dịch vụ đặt sữa tươi, nhân viên mỗi sáng sớm mang sữa giao tận nhà.
Trạm sữa đóng một chiếc hộp gỗ nhỏ có khóa tại cổng nhà hoặc cửa hành lang của những người đặt sữa. Mỗi sáng sớm, nhân viên sẽ lái xe ba bánh đi khắp các ngõ ngách, lần lượt mở khóa lấy chai thủy tinh rỗng ra khỏi hộp, rồi đặt chai thủy tinh đầy sữa tươi vào trong hộp gỗ.
Hoàng Linh đã muốn đặt sữa cho Trang Đồ Nam từ lâu, nhưng Trang Đồ Nam phải tự học buổi sáng, thời gian cậu ra khỏi nhà sớm hơn cả thời gian trạm sữa giao sữa. Nếu để sữa tươi đến tối thì sẽ bị hỏng, đành phải bỏ qua.
Nhà họ Lâm đã mua một chiếc tủ lạnh. Hoàng Linh tận dụng chiếc tủ lạnh của họ, cuối cùng cũng đạt được mong muốn, ngay lập tức đặt một chai sữa cho hai đứa trẻ.
Tống Oánh nghe Hoàng Linh nói rằng hoạt động trí óc cần nhiều protein, liền đặt một chai sữa cho Lâm Đống Triết. Cổng nhà lại thêm một chiếc hộp gỗ nhỏ.
- Tống Oánh quyết định ngay lập tức mua tủ lạnh, Hoàng Linh cảm kích nói: "Em thật là giúp chị rất lớn. Mùa hè nóng bức như vậy, Đồ Nam vốn dĩ chẳng có khẩu vị ăn cơm gì cả, ăn uống không ngon thì sao có sức học được. Từ khi có tủ lạnh, sữa, kem que, chè đậu xanh mát lạnh, thằng bé đã ăn uống tốt hơn nhiều."
- Hoàng Linh thấp giọng nói: "Chị biết, chú Lâm ... gia đình em hiện giờ không thiếu tiền, nhưng chị vẫn phải nói, tiền điện của tủ lạnh chị cũng sẽ góp một nửa."
- Tống Oánh suy nghĩ một chút: " Nếu như trước đây em thật sự hơi tiếc về khoản tiền điện phát sinh thêm do tủ lạnh. Nhưng bây giờ, nói thật lòng, em chẳng mấy quan tâm nữa đâu. Hơn nữa, chị chỉ để hai chai sữa và vài viên đá, tính tiền điện thế nào được chứ, không sao đâu."
- Tống Oánh nhìn Lâm Đống Triết đang ăn kem cam dưới mái hiên: "Đừng nói chị nữa, em và Vũ Phong đều mong Đồ Nam thi vào một trường đại học tốt, để cậu ấy làm gương cho các em, không biết sẽ tiết kiệm cho chúng tôi bao nhiêu lời nói."
- Tống Oánh nói tiếp: "Hôm nọ em thấy Tiểu Mẫn đi dạo phố với một cậu bạn, cô bé có phải là đang yêu rồi không?"
- Hoàng Linh gật đầu: "Trường trung cấp nghề có thể chuyển hộ khẩu, từ nông thôn thành thành thị. Vì vậy lớp học có khá nhiều học sinh từ nông thôn. Tiểu Hiểu đã nói, cô ấy không quan tâm đến trẻ em bản địa, nhưng cô ấy phản đối trẻ em nông thôn. “
- Hoàng Linh từ Trang Siêu Anh nghe thấy nhiều câu chuyện về những phong tục khác nhau trong các hệ thống giáo dục khác nhau: "Nhà của trẻ em nông thôn thậm chí khuyến khích chúng yêu đương, tốt nhất là tìm một đứa trẻ có gia đình ở thành phố. Nếu không thì tìm bạn học cùng quê, cùng một nơi xuất phát, cùng đi học, sau này còn có thể làm việc cùng nhau, ổn định và đáng tin cậy."
- Tống Oánh cảm thấy hứng thú: "Vậy còn San San thì sao?"
- Hoàng Linh nói: "Có lẽ là không có. Con bé vẫn rất thích đọc sách linh tinh, thời gian rảnh thì cũng nhận mấy đơn đan áo len để kiếm thêm tiền tiêu vặt. Hôm qua còn đến nhờ chị chỉ cho vài kiểu hoa văn, là một đứa trẻ chăm chỉ và hiểu chuyện."
- Tống Oánh nhìn xung quanh, thấy Lâm Đống Triết không chú ý đến cuộc trò chuyện của họ, liền thì thầm: "Chị có biết tại sao San San không ở ký túc xá của trường mà lại về ở nhà không?"
Hoàng Linh lắc đầu.
- Tống Oánh nói: " Lão Ngô cũng dùng ván gỗ để phân chia phòng ngủ. Tiểu Mẫn, Tiểu Quân mỗi người một bên. Có một ngày, Tiểu Mẫn trong bữa cơm nói rằng, khi nào thì có thể tháo cái ván gỗ này ra? Không lâu sau, San San từ ký túc xá về nhà, phòng ngủ vẫn chia ra. San San và Tiểu Mẫn ngủ giường tầng, Tiểu Quân thì ngủ ở bên kia."
- Hoàng Linh ngẩn người một lúc mới hiểu được mối quan hệ phức tạp trong đó: "Em nói San San đang giúp em trai và Tiểu Mẫn tranh giành phòng à? Đây là nhà của nhà máy dệt bông. Tiểu Quân là con ruột và là con trai, không thể thế được đâu?"
- Hoàng Lăng thở dài: "San San cũng khôn ngoan rồi đấy."
Nói xong, Hoàng Linh lại nhớ đến chuyện rắc rối trong kỳ nghỉ hè năm ngoái. Sau đó, Trang Đồ Nam và Trang Tiểu Đình đã trưởng thành hơn rất nhiều, giờ thì chúng không còn nói gì nữa.
- Tống Oánh nói: " Trong hẻm này còn ít vấn đề về nhà ở do việc thanh niên trí thức trở lại thành phố và con cái của họ trở lại thành phố sao. San San dù chưa từng trải qua, nhưng cũng nhìn thấy rất nhiều tình huống rồi..."
Tống Oánh chưa nói hết câu, nhớ lại mâu thuẫn trong gia đình nhà họ Trang năm ngoái, vội vàng ngừng lại, cười ngượng ngùng.
- Hoàng Linh hiểu Tống Oánh không cố ý, không để ý, nói: "Đúng vậy, gà bay chó chạy, nhà cửa không yên ổn."
Tống Oánh muốn nói gì đó nhưng lại thôi.
- Hoàng Linh nói: "Chị biết em muốn hỏi gì, có phải em muốn biết sau khi Đồ Nam vào đại học, chị có cho Hướng Bằng Phi đến Tô châu học không?"
- Hoàng Linh vừa quạt vừa nhìn vào rau quả trong sân, ngẩn người một lúc: "Chị cũng không biết nữa."
- Lâm Đống Triết từ trong nhà gọi ra ngoài: "Anh Đồ Nam, có muốn một bát chè đậu xanh đá không? Em mang qua cho anh nhé."
- Trang Đồ Nam đáp lại: "Thêm đường, thêm đá."
- Lâm Đống Triết nhanh chóng trả lời: "Được rồi, khách quan, anh chờ chút nhé."
- Hoàng Linh nói: "Có lúc chị nghĩ, chăm sóc Hướng Bằng Phi mấy năm, giống như với Đống Triết vậy, như là có thêm một đứa con trai, cũng tốt. Chị cũng thương Hướng Bằng Phi, nhưng chị đã chịu đựng đủ gia đình nhà họ Trang rồi, chịu đựng quá đủ rồi, đời này chị không muốn nhịn nữa.
- Hoàng Linh cảm thán: "Tống Oánh, vẫn là em có phúc. Gia đình chồng xa, chưa bao giờ phải chịu sự tức giận từ bố mẹ chồng.”
- Hoàng Linh nghiến răng nói: "Mỗi lần chị nghĩ đến trước đây ông bà nội nhà họ Trang đã đối xử với chị như thế nào, lại nghĩ đến việc họ ép chị phải chăm sóc Hướng Bằng Phi và hai đứa nhỏ của cậu con trai thứ hai của họ. Sau khi chị gây một trận ầm ĩ rồi lại tiếp tục chăm sóc Hướng Bằng Phi, chị cảm thấy như đang ăn phân, như bị ép ăn phân vậy."
- Lâm Đống Triết bê một bát chè đậu xanh đi qua, Tống Oánh vội vàng giật lấy bát nhỏ: "Đi lấy thêm một bát cho Đồ Nam đi."
- Tống Oánh nhét bát nhỏ vào tay Hoàng Linh: "Chị Linh, ăn một bát chè đậu xanh, giải nhiệt đi, giải nhiệt đi."
Hoàng Linh nhận lấy bát, cảm ơn Tống Oánh.
- Hoàng Linh nói: "Trước kỳ thi đại học của Đồ Nam. Siêu Anh sẽ không nói chuyện này với chị, anh ấy không nhắc, chị càng không nhắc."
- Hoàng Linh nhẹ nhàng khuấy bát chè đậu xanh, chiếc muỗng sứ và những viên đá va vào nhau, tạo ra âm thanh trong trẻo, dễ chịu. Hoàng Linh từ từ nói: "Hôn nhân ấy mà, nếu có lý do nào đó mà phải chịu đựng, em nhất định sẽ chịu đựng. Nếu không có, thì em chắc chắn sẽ không chịu đựng nữa. Hiện tại chị vừa không có lý do phải chịu đựng, cũng không có lý do không thể chịu đựng. Hướng Bằng Phi đến cũng được, không đến cũng chẳng sao, đó là chuyện của nhà họ Trang. Chị lười quan tâm đến chuyện vặt vãnh của nhà họ rồi, thích làm gì thì làm."
Tấm bảng đen ở tường sau của lớp học cuối cấp không còn có các bài báo tường nữa, mà thay vào đó là hai dòng chữ lớn: "Cuộc đời này có bao nhiêu lần dũng cảm, còn XX ngày nữa là đến kỳ thi đại học."
Những ngày đếm ngược trên bảng đen. Mỗi buổi tối trước khi đi ngủ uống sữa bò ấm, thậm chí là việc mẹ từ chối cho Hướng Bằng Phi và em họ của cậu đến ở. Tất cả mọi thứ đều tạo ra áp lực tâm lý khổng lồ cho Trang Đồ Nam.
Trường Trung học số 1 là một trường trọng điểm của tỉnh. Các giáo viên tuyển sinh từ các trường đại học danh tiếng đã đến sớm để chọn học sinh, phát tài liệu tuyển sinh và giới thiệu các chuyên ngành, đồng thời tiến hành phỏng vấn sơ bộ những ứng viên tiềm năng.
Hầu hết các thí sinh đều mong muốn thi vào các thành phố lớn như Bắc Kinh hoặc Thượng Hải, và Trang Đồ Nam cũng không phải ngoại lệ. Cậu muốn đăng ký vào các trường đại học trọng điểm ở Thượng Hải. Sau khi giáo viên chủ nhiệm biết được nguyện vọng của cậu ấy, đã đặc biệt giới thiệu cậu ấy với các giáo viên tuyển sinh của hai trường Đại học Phúc Đán và Đại học Đồng Tế.
Giáo viên tuyển sinh của trường Đại học Phúc Đán rất thích cách nói chuyện của Trang Đồ Nam — ngoài các môn học ở trường trung học phổ thông, họ còn trò chuyện một lúc với cậu về lịch sử và văn học. Giáo viên này hứa rằng, chỉ cần Trang Đồ Nam đăng ký vào trường Đại học Phúc Đán và điểm số của cậu vượt qua điểm chuẩn, họ đảm bảo sẽ nhận Trang Đồ Nam. Còn giáo viên của trường Đại học Đồng Tế thì nghe Trang Đồ Nam muốn thi vào ngành Kiến trúc, rất tiếc vì Trang Đồ Nam là học sinh khối xã hội. Nhưng sau khi xem xét điểm thi môn Toán và Vật lý của cậu trong kỳ thi thử, họ đã trầm ngâm một lúc rồi hứa rằng nếu điểm số của Trang Đồ Nam trong hai môn này đạt mức trung bình của ngành Kiến trúc tại trường Đại học Đồng Tế, họ sẽ cố gắng giúp cậu chuyển ngành.
Với tâm trạng nặng nề nhưng đầy hy vọng, Trang Đồ Nam bước vào phòng thi, lòng đầy lo lắng.
Ánh nắng chiếu nghiêng qua cửa sổ, chiếu lên bảng đen, phản xạ mờ ra ánh sáng không chói mắt. Nhưng Trang Đồ Nam lại cảm thấy ánh sáng trong lớp học thật chói mắt. Cậu hít một hơi sâu, mở bài thi vừa được phát xuống, cố gắng kìm nén sự lo lắng trong lòng, tập trung đọc kỹ đề bài.
Sau ba ngày thi với sáu môn, các học sinh nhanh chóng nhận được đáp án chuẩn, tự ước lượng điểm số, rồi căn cứ vào điểm số ước tính để điền vào nguyện vọng.
Việc chọn nguyện vọng được chia thành ba mức: trường đại học trọng điểm quốc gia, trường đại học trọng điểm cấp tỉnh và các trường đại học địa phương. Nếu việc trúng tuyển vào trường đại học trọng điểm quốc gia không thuận lợi, việc điều chỉnh chỉ tiêu giữa các trường có thể ảnh hưởng đến việc trúng tuyển vào các trường đại học trọng điểm cấp tỉnh. Vì vậy, việc điền nguyện vọng đầu tiên là vô cùng quan trọng.
Trang Đồ Nam rất ngưỡng mộ không khí học tập của trường Đại học Phúc Đán, Phục Đán được mệnh danh là ‘Trường đại học hàng đầu ở Giang Nam’, với mức điểm chuẩn ngang ngửa với Thanh Hoa và Bắc Đại. Số điểm mà Trang Đồ Nam ước tính chỉ cao hơn điểm chuẩn của năm ngoái vài điểm, nhưng điểm thực tế của cậu chưa chắc đã đủ để vượt qua điểm chuẩn của trường Đại học Phúc Đán năm nay. Và ngay cả khi vượt qua điểm chuẩn, cậu cũng sẽ không thể theo học các chuyên ngành hot như kinh tế hay quản lý, mà chỉ có thể học các ngành khoa học nhân văn thuần túy như Triết học hay Lịch sử.
So với sự thiếu hiểu biết của đa số phụ huynh về kỳ thi đai học và các chuyên ngành đại học. Trang Siêu Anh là một chuyên gia đầy kinh nghiệm trong việc chấm thi, giám thị và điền nguyện vọng. Anh khuyên Trang Đồ Nam không nên chọn các chuyên ngành như Văn học hay Triết học.
- Lâm Vũ Phong cũng đưa ra ý kiến của mình: " Nhà nước kêu gọi phát triển khoa học công nghệ để làm giàu đất nước, các ngành khoa học ứng dụng như vật liệu, thiết bị, xây dựng sẽ có sự phát triển lớn."
Sau khi cân nhắc nhiều yếu tố, Trang Đồ Nam quyết định điền nguyện vọng đầu tiên vào ngành Kiến trúc của trường Đại học Đồng Tế.